Στις περισσότερες γυναίκες η εμφάνιση του κολεόσπασμου προκαλεί μεγάλη έκπληξη. Αυτό οφείλεται στην ακούσια σύσπαση των μυών στον κόλπο, οι οποίοι συσπώνται ανεξάρτητα και δε βρίσκονται υπό το συνειδητό έλεγχο της γυναίκας. Τα αίτια του κολεόσπασμου είναι συνήθως ποικίλα και αλληλεπιδρούν. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ο κολεόσπασμος δεν οφείλεται σε ανατομική/φυσιολογική ανωμαλία των γεννητικών οργάνων. Κάποιοι από τους παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν ή να συμβάλλουν στην εμφάνιση του κολεόσπασμου είναι οι εξής:
- Τραύμα στην παιδική ηλικία όπου το παιδί έγινε μάρτυρας γεγονότων μεταξύ τρίτων (π.χ. έκθεση σε σεξουαλικά γεγονότα σε ηλικία τόσο νεαρή που το παιδί δεν μπορεί να κατανοήσει ή να επεξεργαστεί το τι συμβαίνει, βία στο σπίτι, έκθεση σε πορνογραφία ή σεξουαλικά τραυματικό υλικό, έκθεση σε πορνεία ή άλλες ακραίες πράξεις).
- Εμπειρίες κακοποίησης (π.χ. σεξουαλική κακοποίηση/σεξουαλικός εξαναγκασμός, αιμομιξία, σωματική ή συναισθηματική κακοποίηση, σεξουαλική παρενόχληση, βία, εξευτελισμός της εμφάνισης του ατόμου, ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων, βιασμός, εγκλεισμός παρά τη θέληση του ατόμου, υπερβολικές τιμωρίες, κακή μεταχείριση από γιατρό ή άλλο επαγγελματία υγείας).
- Προβλήματα σχέσης (π.χ. σύντροφος που κακοποιεί, έλλειψη εμπιστοσύνης, έλλειψη επιθυμίας, απιστία συντρόφου, φτωχή επικοινωνία, φόβος επιθετικότητας ή απόρριψης από σύντροφο, μίσος για άνδρες, σεξουαλικά προβλήματα συντρόφου, προβλήματα εθισμού του συντρόφου, φτωχή υγιεινή του συντρόφου, έλλειψη προκαταρκτικών).
- Γενική παραπληροφόρηση ή έλλειψη κατανόησης/διδασκαλίας (π.χ. ανεπαρκής σεξουαλική εκπαίδευση, παραπληροφόρηση σχετικά με τη σεξουαλικότητα, έλλειψη κατανόησης του σώματος και των σεξουαλικών οργάνων, γενική άγνοια για τη φυσιολογική διαδικασία της συνουσίας).
- Φόβος (π.χ. φόβος ότι ο κόλπος είναι πολύ μικρός ή ότι δεν υπάρχει άνοιγμα, φόβος εγκυμοσύνης, γενικός φόβος του πόνου, υψηλό άγχος, φόβος σκισίματος ή αιμορραγίας από τη διείσδυση, φόβος για σπάσιμο του υμένα, απροθυμία αντιμετώπισης επώδυνου παρελθόντος, φόβος για την άγνωστη πρώτη συνουσία, φόβος διακοπής ή ότι θα ακουστεί θόρυβος (έλλειψη ιδιωτικότητας), φόβος ότι το σεξ θα είναι επώδυνο, φόβος ασθενειών, άγχος επίδοσης, φόβος απώλειας ελέγχου, τρομαχτικές αναμνήσεις, συναισθήματα, έντονα όνειρα ή ενοχλητικές φαντασιώσεις, αισθήματα ανεπάρκειας, φόβος ότι τα γεννητικά όργανα είναι βρώμικα, σύγχυση για το ανατομικό φύλο του ατόμου, προσβολές πανικού).
- Αντι-σεξουαλική ανατροφή ή ανατροφή κατά την οποία καλλιεργήθηκε φόβος για το σεξ και τη σεξουαλικότητα (π.χ. αρνητικές στάσεις/νοοτροπίες για το σεξ στην οικογένεια, υπερβολικά αυστηρές θρησκευτικές διδαχές στο σπίτι, φόβοι των γονέων, φόβος βίωσης σεξουαλικής ευχαρίστησης, ενοχές για αποδοχή της σεξουαλικότητας, ντροπή για σεξουαλικά συναισθήματα, τιμωρία για πράξεις αυτοϊκανοποίησης, δίδαγμα ότι το σεξ είναι κακό ή βρώμικο, οδηγίες να μην αγγίξει ποτέ κανείς το άτομο ή τον κόλπο του, έλλειψη συζητήσεων για σεξουαλικά θέματα στο σπίτι).
- Σωματικές εμπειρίες (π.χ. προσωρινός σωματικός πυελικός πόνος (από ιππασία ή τραυματισμό στην άθληση), ενόχληση από προφυλακτικό, πόνος από ανεπαρκή ύγρανση, επώδυνη, τρομακτική πρώτη απόπειρα συνουσίας, χτύπημα ή κλωτσιά στα γεννητικά όργανα).
- Ιατρικές καταστάσεις (π.χ. ιστορικό σωματικών καταστάσεων που προκάλεσαν πυελικό ή κολπικό πόνο, τρομακτικές ή επώδυνες θεραπείες σχετιζόμενες με ιατρική κατάσταση, πόνος ως αποτέλεσμα προσωρινής ιατρικής κατάστασης όπως μόλυνση ουροποιητικού συστήματος/ανάρρωση από τοκετό, ιστορικό δυσπαρευνίας (επώδυνης συνουσίας) ως αποτέλεσμα ιατρικής/βιολογικής κατάστασης, γυναικολογικές επεμβάσεις, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, επώδυνες ή ενοχλητικές πυελικές ιατρικές διαδικασίες (π.χ. τοποθέτηση καθετήρα) ή εξετάσεις (κυρίως στην παιδική ηλικία).
