Μία υγιής γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας θα έχει πιθανότατα έναν εγκαθιδρυμένο εμμηνορροϊκό κύκλο. Αυτός ο κύκλος ρυθμίζεται από μία πολύπλοκη αλληλεπίδραση ορμονών, η οποία παράγει έναν αριθμό συνεπειών στις ωοθήκες και στη μήτρα. Υπάρχουν τέσσερις φάσεις σε αυτό τον κύκλο: η φάση του περικάρπιου, η ωορρηξία, η ωχρινική φάση, και η εμμηνορρυσία. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για εμάς σε αυτό το άρθρο εξαιτίας των αποτελεσμάτων τους στη γυναικεία ψυχολογία είναι η ωορρηξία και η εμμηνορρυσία. Κατά τη διάρκεια της ωορρηξίας, ένα ώριμο ωάριο απελευθερώνεται από μία από τις ωοθήκες. Όπως έχουμε συζητήσει σε άλλο άρθρο, η ωορρηξία προκαλεί έναν αριθμό σημαντικών αλλαγών στη σεξουαλική συμπεριφορά της γυναίκας, από το πώς ντύνεται έως τον τύπο των συντρόφων που βρίσκει ελκυστικούς. Το άλλο στάδιο ενδιαφέροντος, η εμμηνορρυσία, συμβαίνει όταν το ενδομητριακό επίστρωμα της μήτρας, το οποίο έχει πυκνώσει ως προετοιμασία σε περίπτωση εγκυμοσύνης, αποκόβεται αν δε συμβεί σύλληψη, παράγοντας, ως αποτέλεσμα, ένα ματωμένο έκκριμα (που συχνά αναφέρεται ως «περίοδος»). Κατά μέσο όρο, ένας πλήρης εμμηνορροϊκός κύκλος διαρκεί 28 ημέρες, αν και υπάρχει σημαντική ποικιλομορφία μεταξύ των γυναικών όσον αφορά στο μήκος του κύκλου τους και σε ποιο σημείο συμβαίνει η ωορρηξία. Υπάρχει επίσης μεγάλη διαφοροποίηση στη ηλικία στην οποία μία γυναίκα βιώνει την πρώτη της έμμηνο ρύση (εμμηναρχή) και στο πότε η εμμηνορρυσία σταματά μόνιμα (εμμηνόπαυση).
Οι περισσότερες γυναίκες βιώνουν τουλάχιστον κάποια σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα σε κάθε εμμηνορροϊκό κύκλο. Σε ψυχολογικό επίπεδο, οι αλλαγές στη διάθεση είναι συχνές. Αυτές συχνά συνοψίζονται ως προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, ένας πολύ γενικός όρος που περιλαμβάνει όλες τις συναισθηματικές αλλαγές και τη σωματική δυσφορία που μπορεί να βιώσει μία γυναίκα πριν να έρθει η περίοδός της. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, ο όρος προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή χρησιμοποιείται κάποιες φορές, ο οποίος είναι πραγματική διαγνωστική κατηγορία στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχιατρικών Διαταραχών (DSM). Συγκεκριμένα, η προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή διαγιγνώσκεται όταν μία γυναίκα παρουσιάζει τουλάχιστον πέντε από τα συμπτώματα που αναφέρει το DSM (δηλ. σημαντικές αλλαγές στη διάθεση, δυσκολία στον ύπνο, προβλήματα συγκέντρωσης, σωματικά συμπτώματα) και ως αποτέλεσμα βιώνει προσωπική δυσφορία ή δυσκολίες στην καθημερινή ζωή. Υπολογίζεται ότι το 5% των γυναικών βιώνουν προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή. Οι αιτίες του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου και της προεμμηνορροϊκής δυσφορικής διαταραχής είναι άγνωστες. Μελέτες έχουν δείξει ότι φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την κατάθλιψη ανακουφίζουν τα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα και βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής και τη διαπροσωπική λειτουργικότητα. Τα αντισυλληπτικά χάπια μπορούν επίσης να βοηθήσουν μερικές γυναίκες.
Στην ιατρική λογοτεχνία, έχουν αναγνωριστεί εκατοντάδες συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου (π.χ. κατάθλιψη, ευερεθιστότητα, φούσκωμα, πρήξιμο του στήθους, πόνος), και οι μελέτες υποδηλώνουν ότι έως και το 80% των γυναικών αναφέρουν τουλάχιστον κάποια από αυτά. Ωστόσο, κάποιος θα μπορούσε λογικά να αναρωτηθεί σε τι χρησιμεύει ένας τόσο ευρύς ορισμός που να μπορεί εν δυνάμει να εφαρμοστεί σε όλες τις γυναίκες και, αν αυτή είναι η περίπτωση, γιατί το αποκαλούμε «σύνδρομο», το οποίο ακούγεται σαν πρόβλημα. Πράγματι, μερικοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι ιατρικοποιούμε και παθολογικοποιούμε τη φυσιολογική γυναικεία εμπειρία με τη χρήση όρων όπως προεμμηνορροϊκό σύνδρομο και προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή. Είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι οι ψυχολογικές αλλαγές που βιώνουν οι γυναίκες στην εμμηνορρυσία είναι συνήθως μικρές κατά μέσο όρο και ότι οι τεράστιες αλλαγές στη διάθεση που παρουσιάζονται σε τηλεοπτικά έργα είναι υπερβολικές.
