Ο όρος κλιμακτήριος αναφέρεται στις αλλαγές της φυσιολογίας που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου από τη γονιμότητα στη μη γονιμότητα και στα δύο φύλα. Στις γυναίκες γύρω στην ηλικία των 40 ετών, οι ωοθήκες αρχίζουν να επιβραδύνουν την παραγωγή οιστρογόνων. Αυτή η περίοδος πριν την απόλυτη διακοπή της εμμηνορρυσίας ονομάζεται περιεμμηνόπαυση, και μπορεί να διαρκέσει έως και 10 χρόνια. Η εμμηνορρυσία συνεχίζεται αλλά οι κύκλοι μπορεί να γίνουν ακανόνιστοι, με απούσα ή βαριά αιμορραγία καθώς πλησιάζει η εμμηνόπαυση. Έως και το 90% των γυναικών βιώνει μια αλλαγή στα μοτίβα της περιόδου και τη σεξουαλική απόκριση κατά τη διάρκεια της περιεμμηνόπαυσης. Επίσης, μέχρι την ηλικία των 40 το επίπεδο της ελεύθερης τεστοστερόνης σε μία γυναίκα είναι το μισό από ότι ήταν όταν ήταν 20 ετών, και μπορεί να χρειάζεται συμπλήρωση. Αντισυλληπτικά χάπια χαμηλής δόσης χορηγούνται μερικές φορές για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της περιεμμηνόπαυσης και για την αποφυγή της απώλειας οστικής μάζας.
Η εμμηνόπαυση, ένα από τα γεγονότα της γυναικείας κλιμακτήριου, είναι το μόνιμο σταμάτημα της εμμηνορρυσίας. Η εμμηνόπαυση συμβαίνει ως αποτέλεσμα ορισμένων αλλαγών στη φυσιολογία και λαμβάνει χώρα σε μία μέση ηλικία των 51 ετών αλλά μπορεί και να συμβεί στη δεκαετία των 30 ετών ή και στη δεκαετία των 60 ετών. Περίπου το 10% των γυναικών εισέρχονται στην εμμηνόπαυση μέχρι την ηλικία των 45 ετών. Οι έρευνες υποδηλώνουν ότι οι γυναίκες που βιώνουν εμμηνόπαυση νωρίτερα είναι καπνίστριες, η εμμηνορρυσία τους ξεκίνησε μέχρι την ηλικία των 11 ετών, είχαν πιο μικρούς κύκλους, είχαν λιγότερες εγκυμοσύνες, και έκαναν χρήση αντισυλληπτικών χαπιών για μικρότερο χρονικό διάστημα από ότι οι γυναίκες που βιώνουν την εμμηνόπαυση αργότερα.
Το γενικό κοινό και η ιατρική κοινότητα έχουν αρχίσει να εστιάζουν περισσότερο στην εμμηνόπαυση εξαιτίας της μεγάλης αύξησης στον αριθμό των γυναικών που ζουν πολλά χρόνια μετά την εμμηνόπαυση. Το 1900 ο μέσος όρος του προσδόκιμου ζωής μιας γυναίκας στην Ελλάδα ήταν τα 51 χρόνια. Σήμερα ο μέσος όρος είναι τα 82 χρόνια. Πολλά εκατομμύρια γυναικών σε όλο τον κόσμο είναι πάνω από την ηλικία των 50 ετών. Σε πρακτικούς όρους, αυτό σημαίνει ότι εκατομμύρια γυναικών θα βιώσουν το δεύτερο μισό της ενήλικης ζωής τους μετά την εμμηνόπαυση. Η εμμηνόπαυση μπορεί να ειδωθεί ως η θύρα σε μία δεύτερη ενήλικη ζωή.
Η εμπειρία της εμμηνόπαυσης ποικίλει εξαιρετικά από γυναίκα σε γυναίκα. Μερικές γυναίκες βιώνουν λίγα σωματικά συμπτώματα εκτός από το σταμάτημα της περιόδου. Για αυτές τις γυναίκες η εμμηνόπαυση δεν παρουσιάζει σημαντικά γεγονότα.
Επιπλέον, οι περισσότερες γυναίκες νιώθουν ανακούφιση επειδή δε χρειάζεται πλέον να ανησυχούν για εγκυμοσύνη, αντισύλληψη, και εμμηνορρυσία. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να βιώσουν μία αυξημένη αίσθηση ελευθερίας στη σεξουαλική οικειότητα.
Ωστόσο, για πολλές γυναίκες, η εμμηνόπαυση φέρνει ένα εύρος συμπτωμάτων που μπορεί να ποικίλουν από ήπια σε σοβαρά. Τα πιο οξέα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης συμβαίνουν τα 2 τελευταία χρόνια πριν και τα 2 χρόνια μετά την τελευταία εμμηνορρυσία. Οι εξάψεις και η νυχτερινή εφίδρωση είναι συχνές δυσκολίες. Οι εξάψεις μπορεί να ποικίλουν από ένα ήπιο αίσθημα ζέστης έως ένα αίσθημα έντονης ζέστης και ιδρώτα, ιδιαίτερα γύρω από το στήθος, το λαιμό, και το πρόσωπο. Μία σοβαρή έξαψη μπορεί να μουλιάσει τα ρούχα ή τα σεντόνια στον ιδρώτα. Οι εξάψεις συνήθως διαρκούν από 1 έως 5 λεπτά και μπορούν να συμβούν αρκετές φορές σε μία ημέρα και κατά τη διάρκεια του ύπνου. Περίπου το 75% των γυναικών βιώνουν εξάψεις, και οι γυναίκες που καπνίζουν βιώνουν εξάψεις πιο συχνά από τις μη καπνίστριες. Οι ερευνητές έχουν μελετήσει τη φυσιολογία των εξάψεων για πάνω από 30 χρόνια και ακόμη δε γνωρίζουν πώς συμβαίνουν οι εξάψεις.
Άλλα συμπτώματα μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την καθημερινή ζωή μιας γυναίκας, και έμμεσα, τη σεξουαλικότητά της. Η λέπτυνση των κολπικών τοιχωμάτων και η λιγότερη λίπανση από τη μείωση των οιστρογόνων μπορούν να καταστήσουν τη συνουσία άβολη ή επώδυνη. Οι διαταραχές στον ύπνο μπορούν να αυξηθούν στην εμμηνόπαυση και μπορούν εύκολα να οδηγήσουν σε κόπωση και ευερεθιστότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης μπορούν επίσης να περιλαμβάνουν ζαλάδα, δυσκολίες με την ισορροπία, μειωμένη ευχαρίστηση από το άγγιγμα, δέρμα που καίει ή προκαλεί φαγούρα, ευαισθησία στα ρούχα ή το άγγιγμα, και μούδιασμα ή αίσθηση γαργαλητού στις παλάμες και τα πέλματα. Επιπλέον, η έλλειψη οιστρογόνων μπορεί να προκαλέσει σοβαρούς πονοκεφάλους, απώλεια της βραχύχρονης μνήμης, δυσκολία στη συγκέντρωση και αυξημένο άγχος. Στην εμμηνόπαυση μπορεί επίσης να παρουσιαστεί και κατάθλιψη, εξαιτίας άλλων δύσκολων συμπτωμάτων ή ορμονικών αλλαγών.
