Κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής διέγερσης, ένα καθαρό, γλιστερό υγρό αρχίζει να εμφανίζεται στη βλεννογόνο του κόλπου εντός 10 έως 30 δευτερολέπτων αφότου ξεκινήσει αποτελεσματική σωματική ή ψυχολογική διέγερση. Αυτή η λίπανση/ύγρανση είναι αποτέλεσμα αγγειοδιαστολής, η οποία προκαλείται καθώς ένα εκτεταμένο δίκτυο αιμοφόρων αγγείων στους ιστούς που περιβάλλουν τον κόλπο γεμίζει με αίμα. Καθαρό υγρό γλιστράει/χύνεται από τους διεσταλμένους ιστούς στο εσωτερικό των κολπικών τοιχωμάτων ώστε να σχηματίσει τη χαρακτηριστική γλιστερή επίστρωση του σεξουαλικώς διεγερμένου κόλπου.
Η κολπική λίπανση υπηρετεί δύο λειτουργίες. Αρχικά, αυξάνει τις πιθανότητες για σύλληψη βοηθώντας να γίνει αλκαλική η φυσιολογικά όξινη κολπική χημική ισορροπία. Το κολπικό επίπεδο pH αλλάζει από 4.5 σε 6.0-6.5 με τη σεξουαλική διέγερση. Τα σπερματοζωάρια ταξιδεύουν γρηγορότερα και επιζούν περισσότερο σε ένα αλκαλικό περιβάλλον από ότι σε ένα όξινο (το σπερματικό υγρό του άνδρα επίσης βοηθά στο να γίνει αλκαλικό το περιβάλλον του κόλπου). Δεύτερον, η κολπική ύγρανση μπορεί να αυξήσει τη σεξουαλική απόλαυση. Κατά τη διάρκεια του ερεθισμού των γεννητικών οργάνων με το χέρι, η γλιστερή υγρασία μπορεί να αυξήσει τον αισθησιασμό και την ευχαρίστηση του αγγίγματος. Στο στοματικό σεξ, οι σύντροφοι αρκετών γυναικών απολαμβάνουν το ερωτικό άρωμα και τη γεύση της κολπικής ύγρανσης. Στη συνουσία, η κολπική λίπανση κάνει τα κολπικά τοιχώματα να γλιστρούν, το οποίο διευκολύνει την είσοδο του πέους στον κόλπο. Η λίπανση επίσης βοηθά να γίνει η διείσδυση πιο ευχάριστη. Χωρίς επαρκή ύγρανση, η είσοδος του πέους και οι επακόλουθες κινήσεις της συνουσίας μπορεί να είναι άβολες για τη γυναίκα –και συχνά και για τον άνδρα. Ως αποτέλεσμα, ο κολπικό ιστός μπορεί να ερεθιστεί και να δημιουργηθούν μικρές εκδορές.
Η ανεπαρκής κολπική ύγρανση μπορεί να αντιμετωπιστεί με αρκετούς τρόπους, ανάλογα με την πηγή της δυσκολίας. Η αλλαγή συνθηκών που προκαλούν άγχος και η επίδοση σε αποτελεσματικό ερεθισμό είναι σημαντικές. Το σάλιο, τα προφυλακτικά με λιπαντικό, ή ένα τζελ με βάση το νερό που δεν προκαλεί ερεθισμό μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να προσφέρουν επιπλέον ύγρανση. Περιστασιακά, η ορμονική θεραπεία είναι απαραίτητη.
