Η πρόωρη ή γρήγορη εκσπερμάτιση είναι η πιο κοινή ανδρική σεξουαλική δυσκολία, επηρεάζοντας ίσως έως και το 20-30% των ανδρών του γενικού πληθυσμού. Η πρόωρη εκσπερμάτιση ορίζεται ως: η επίμονη ή επαναλαμβανόμενη εκσπερμάτιση με ελάχιστο σεξουαλικό ερεθισμό πριν, κατά τη διάρκεια ή σύντομα μετά τη διείσδυση και πριν ο άνδρας το επιθυμεί. Επειδή το «σύντομα» είναι αρκετά ασαφές, βοηθά να γνωρίζουμε ότι, σύμφωνα με έρευνες, ο μέσος όρος διάρκειας της συνουσίας είναι από τρία με πέντε έως έξι με δέκα λεπτά. Για να οριστεί ως σεξουαλική δυσλειτουργία, η πρόωρη εκσπερμάτιση πρέπει να προκαλεί σημαντικό στρες στο άτομο ή διαπροσωπικές δυσκολίες. Περαιτέρω διαχωρίζουμε την πρόωρη εκσπερμάτιση σε ισόβιου τύπου, η οποία βιώνεται σε όλη τη ζωή ενός άνδρα, και επίκτητου τύπου, η οποία αποκτάται μετά από ένα διάστημα στο οποίο ο άνδρας μπορούσε να ελέγχει την εκσπερμάτισή του. Μια επιπλέον υπο-κατηγοριοποίηση ορίζει την πρόωρη εκσπερμάτιση γενικευμένου τύπου ως πρόβλημα που εμφανίζεται με κάθε σεξουαλικό σύντροφο ή κατάσταση, ενώ η πρόωρη εκσπερμάτιση τύπου κατάστασης εμφανίζεται μόνο με κάποιους συντρόφους ή σε ορισμένες μόνο καταστάσεις (π.χ. μόνο στη συνουσία ή μόνο στο στοματικό σεξ).
Σχεδόν όλοι οι άνδρες εκσπερματώνουν γρήγορα στην πρώτη τους εμπειρία συνουσίας, το οποίο μπορεί να είναι απογοητευτικό αλλά δε θα έπρεπε να το βλέπουμε ως σεξουαλικό πρόβλημα, εκτός αν συνεχιστεί. Οι έρευνες υποδεικνύουν ότι οι άνδρες με πρόωρη εκσπερμάτιση υποεκτιμούν την ένταση της σωματικής τους διέγερσης, βιώνουν γρήγορα υψηλή διέγερση όταν ερεθίζεται το πέος τους, εκσπερματώνουν πριν να φτάσουν σε πλήρη σεξουαλική διέγερση και αναφέρουν λιγότερη ικανοποίηση από τον οργασμό απ’ ότι οι άνδρες που δεν έχουν προβλήματα με γρήγορη εκσπερμάτιση. Αυτοί οι παράγοντες υποδηλώνουν κάποιο βαθμό ανάμειξης της φυσιολογίας.
Τα αίτια της πρόωρης εκσπερμάτισης είναι ποικίλα και συνήθως αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Αυτά μπορεί να είναι: Α) Βιολογικοί παράγοντες, όπως: φυσιολογική προδιάθεση του νευρικού συστήματος, σωματική ασθένεια (π.χ. προστατίτιδα, μολύνσεις του ουροποιητικού συστήματος), τραυματισμός που επηρεάζει τους μηχανισμούς εκσπερμάτισης (π.χ. τραυματισμός του νωτιαίου μυελού, τραύμα στην κεφαλή, τραύμα στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα, κάταγμα στη λεκάνη), και παρενέργειες φαρμάκων (π.χ. κάποια φάρμακα για το κρύωμα, απόσυρση από ορισμένα ηρεμιστικά). Β) Ψυχολογικοί παράγοντες, όπως: διάφορες ψυχολογικές διαταραχές (π.χ. διπολική διαταραχή, ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή, χρόνια κατάθλιψη, γενικευμένη αγχώδης διαταραχή) ή άλλα προβλήματα από κατάχρηση ναρκωτικών, αλκοολισμό κτλ., φόβος του κόλπου, εχθρικά αισθήματα προς τις γυναίκες, σοβαρό στρες, έλλειψη αυτοπεποίθησης, αρνητικά αισθήματα για το σώμα και τη σεξουαλικότητα, και ψυχοκοινωνικά θέματα (π.χ. οικονομικά προβλήματα, άγχος δουλειάς). Γ) Προβλήματα στη σχέση (π.χ. δυσκολία επικοινωνίας, ανεπίλυτες συναισθηματικές συγκρούσεις, φόβος οικειότητας, έλλειψη εμπιστοσύνης). Δ) Έλλειψη ψυχοσεξουαλικών ικανοτήτων, όπως: έλλειψη ακριβούς και επαρκούς γνώσης για το ανδρικό ή το γυναικείο σώμα και τη σεξουαλική φυσιολογία (για το πώς λειτουργεί η σεξουαλική απόκριση), έλλειψη απαραίτητων δεξιοτήτων χειρισμού του σώματος κατά τη σεξουαλική διέγερση, έλλειψη διαπροσωπικών ικανοτήτων, και μη ρεαλιστικές προσδοκίες για τη σεξουαλική επίδοση. Ε) Μικτή αιτιολογία, όπου η πρόωρη εκσπερμάτιση συνυπάρχει και πολλές φορές προκαλείται από μια άλλη σεξουαλική δυσλειτουργία, όπως στυτική δυσλειτουργία ή μειωμένη σεξουαλική επιθυμία.
