Γ. Παράγοντες σχέσης. Οι παράγοντες σχέσης –ειδικά η άνεση, η έλξη, η εμπιστοσύνη και η συνεργασία- μπορούν να διευκολύνουν τη σεξουαλική ανταπόκριση και τις στύσεις. Αντίθετα, τα προβλήματα στη σχέση –ειδικά οι συναισθηματικές συγκρούσεις, η έλλειψη οικειότητας ή ασφάλειας, η απογοήτευση με τη σύζυγο ή το γάμο, η έλλειψη χρόνου και οι ενοχές- θα υπονομεύσουν το διαπροσωπικό δέσιμο που χρειάζεται για στυτική αυτοπεποίθηση.
Ένα σοβαρό ελάττωμα της ιατρικής προσέγγισης στη στυτική δυσλειτουργία είναι ότι εστιάζει αποκλειστικά στον άνδρα. Σπάνια ερωτάται για τη σχέση του. Αλλά η σεξουαλικότητα δεν είναι ένα ατομικό, απομονωμένο γεγονός. Είναι μία διαπροσωπική διαδικασία. Η στυτική δυσλειτουργία γίνεται κατανοητή και αντιμετωπίζεται καλύτερα χρησιμοποιώντας μια προσέγγιση ζευγαριού. Ας σκεφτούμε μια στιγμή. Το σεξ δε γίνεται μόνο για τον άνδρα ούτε μόνο για τη γυναίκα. Το σεξ γίνεται και για τους δύο, ως ζευγάρι. Η στυτική δυσλειτουργία του άνδρα είναι και στυτική δυσλειτουργία της συντρόφου. Η σύντροφος έχει να παίξει ενεργό ρόλο στην αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας.
Δ. Παράγοντες ψυχοσεξουαλικών ικανοτήτων. Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν γνωστικές, συμπεριφορικές και συναισθηματικές δεξιότητες, καθώς και δεξιότητες που αφορούν τη σχέση. Καθώς η σχέση μεγαλώνει σε διάρκεια και περνάει η ηλικία των 30 ετών, οι ψυχοσεξουαλικές δεξιότητες παίζουν αυξανόμενα σημαντικό ρόλο. Η αλήθεια είναι ότι σχεδόν όλοι οι άνδρες δηλώνουν ότι προτιμούσαν την εποχή που είχαν εγγυημένες στύσεις, δεν έπρεπε να δώσουν εξαιρετική προσοχή στη διαδοχή των προκαταρκτικών και προχωρούσαν σε συνουσία με την πρώτη τους στύση. Αυτό το σενάριο είναι ευάλωτο με δύο σημαντικούς τρόπους. Πρώτον, είναι μη ρεαλιστικό για τους περισσότερους άνδρες άνω των 30 ετών, τη μεγάλη πλειοψηφία των ανδρών άνω των 40 ετών και σχεδόν όλους τους άνδρες άνω των 50 ετών. Δεύτερον, όταν ο άνδρας έχει ευαισθητοποιηθεί σχετικά με ένα πρόβλημα στύσης, απλώς δεν μπορεί να υποκριθεί ότι είναι σίγουρος για εγγυημένες αυτόνομες στύσεις. Αυτό δε σημαίνει ότι όλοι οι άνδρες θα έχουν στυτική δυσλειτουργία. Σημαίνει ότι πρέπει ο άνδρας να είναι ανοιχτός σε σεξουαλικά σενάρια που δεν περιλαμβάνουν συνουσία και σε γνωστικές, συμπεριφορικές και συναισθηματικές τεχνικές που διευκολύνουν τη διέγερση και τη στύση.
Ε. Παράγοντες κατάστασης. Αυτοί περιλαμβάνουν θέματα όπως ιδιωτικοί χώροι και ώρες που ο άνδρας μπορεί να φερθεί σεξουαλικά και εξωτερικούς και συναισθηματικούς παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά τη σεξουαλική λειτουργία. Μπορεί ο άνδρας να μην έχει επίγνωση των εμποδίων που μπαίνουν στο δρόμο του. Για παράδειγμα, το να προσπαθήσει να είναι σεξουαλικός μετά τα μεσάνυχτα όταν είναι εξαντλημένος μπορεί να βλάψει τη σεξουαλική απόκρισή του. Το σεξ μπορεί να μη φαίνεται ελκυστικό αν φοβάται ότι υπάρχει περίπτωση να ορμήσουν τα παιδιά του στο δωμάτιο. Πολλά ζευγάρια θεωρούν περισσότερο πολύτιμη μια κλειδαριά στην κρεβατοκάμαρά τους παρά μια ανακαίνιση σπιτιού αξίας χιλιάδων ευρώ. Το άτομο έχει την ανάγκη να νιώθει ασφαλές για να μπορεί να ανταποκριθεί σεξουαλικά.
Μερικοί άνδρες ανακαλύπτουν ότι το να κάνουν μικρά πράγματα –να είναι ο γονιός που θα φροντίσει το μωρό για δύο νύχτες στη σειρά, να κατεβάσουν το καπάκι της τουαλέτας, να μιλήσουν με τη σύζυγό τους για δέκα λεπτά ενώ καθαρίζουν μαζί την κουζίνα, να την πάρουν τηλέφωνο απλώς για να μιλήσουν και όχι για να κανονίσουν ποιος θα κάνει τα ψώνια μπορεί να συντελέσει στο να υπάρχει ευνοϊκό κλίμα ανάμεσα στο ζευγάρι. Είναι χρήσιμο να σκεφτεί ο άνδρας ποιοι πρακτικοί παράγοντες ευνοούν μια σεξουαλική συνεύρεση. Εξίσου σημαντικό είναι να βρει ποιοι πρακτικοί και καταστασιακοί παράγοντες υπονομεύουν μια σεξουαλική συνάντηση και αυξάνουν την πιθανότητα για στυτική δυσλειτουργία.
Από τα παραπάνω, γίνεται κατανοητό ότι καθώς η στυτική δυσλειτουργία δεν έχει μία μόνο αιτία, κατά τον ίδιο τρόπο δεν υπάρχει και μία μόνο απλή λύση για το πρόβλημα. Ακόμα κι αν το πρόβλημα έχει κυρίως οργανική αιτιολογία, σώμα και ψυχολογία αλληλεπιδρούν και για να υπάρξει αλλαγή είναι συνήθως αναγκαίο η θεραπεία να είναι και ψυχολογική. Επίσης, η καλύτερη μέθοδος –αν ο άνδρας έχει μόνιμη σεξουαλική σχέση- είναι να συμπεριληφθεί και η σύντροφος στη θεραπεία. Αναγνωρίζοντας ότι η στυτική δυσλειτουργία είναι κάτι που αφορά και τους δύο, το ζευγάρι έχει ήδη κάνει το πρώτο βήμα για αλλαγή και οι πιθανότητες για επιτυχημένη έκβαση είναι πλέον αυξημένες.
