Ο πόνος των γεννητικών οργάνων είναι πολυδιάστατο φαινόμενο και επηρεάζεται από την αλληλεπίδραση γνωστικών, συμπεριφορικών, σχεσιακών και βιο-ιατρικών παραγόντων. Επομένως, για τη θεραπεία του απαιτείται αντιμετώπιση όλων των παραπάνω πλευρών. Είναι, ωστόσο, σημαντικό να τονιστεί ότι τις περισσότερες φορές ο κολεόσπασμος μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά ακόμα κι αν δε γνωρίζουμε επακριβώς τι τον προκάλεσε.
Η θεραπεία για τον κολεόσπασμο συνήθως ξεκινά με μία γυναικολογική εξέταση, στην οποία ο/η γυναικολόγος δείχνει την αντίδραση του κολπικού σπασμού στη γυναίκα ή το ζευγάρι. Επίσης χρειάζεται να αποκλειστούν οργανικά/βιολογικά αίτια (γυναικολογική παθολογία).
Η θεραπεία με το/τη σεξολόγο – ο/η οποίος-α έχει γνώση των ιατρικών πλευρών της σεξουαλικής λειτουργίας, άρα μπορεί να χειριστεί πολλές πλευρές του γεννητικού πόνου και να συγχρονίσει τις θεραπευτικές προσπάθειες- αρχίζει με ασκήσεις χαλάρωσης και αυτεπίγνωσης –τις οποίες η γυναίκα εκτελεί στην ασφάλεια και την ιδιωτικότητα του σπιτιού της-, όπως γενική εξερεύνηση του σώματος και ερεθισμός των εξωτερικών γεννητικών οργάνων. Η πρόοδος και τα αποτελέσματα των ασκήσεων συζητούνται στις συνεδρίες.
Στη συνέχεια η γυναίκα μαθαίνει να εισάγει σταδιακά αντικείμενα αυξανόμενης διαμέτρου στον κόλπο της, όπως τα δάχτυλά της ή κηρία/διαστολείς (κυλινδρικές ράβδους διαφόρων μεγεθών), χωρίς να βιώνει μυϊκές συσπάσεις. Αρχίζει με το μικρότερο μέγεθος και τελειώνει με το μεγαλύτερο (που έχει μέγεθος όσο ένα μέσου όρου πέος), ώστε τα τοιχώματα του κόλπου να προσαρμοστούν προοδευτικά στη διείσδυση. Σε κάθε στάδιο η γυναίκα εξασκείται στο να χαλαρώνει και να σφίγγει τους πυελικούς μύες, όπως με τις ασκήσεις Κέγκελ (ασκήσεις εκπαίδευσης των μυών του πυελικού εδάφους). Αφού ολοκληρωθούν τα απαιτούμενα βήματα, στη θεραπεία μπορεί να συμμετάσχει πλέον και ο σύντροφος (π.χ. να βοηθήσει στην εισαγωγή των διαστολέων), μέχρις ότου να μπορεί το ζευγάρι να επιδίδεται σε συνουσία χωρίς να προκαλούνται μυϊκοί σπασμοί και η γυναίκα να νιώθει άνετα και ευχάριστα με την κολπική διείσδυση. Επιπλέον, η παρουσία του συντρόφου διευκολύνει την επικοινωνία των σεξουαλικών αναγκών και προτιμήσεων και συμβάλλει στην επέκταση του σεξουαλικού ρεπερτορίου.
Παράλληλα χρησιμοποιούνται συνήθως γνωστικές στρατηγικές με στόχο την αύξηση της αυτό-αποδοτικότητας της γυναίκας, όπως έλεγχος της καταστροφολογίας και της υπέρ-εγρήγορσης, οι οποίες συμβάλλουν στη μείωση του πόνου και τη βελτίωση της σεξουαλικής λειτουργίας. Αναγνωρίζονται τυχόν δυσλειτουργικές σκέψεις και προτείνονται εναλλακτικοί τρόποι σκέψης.
Επιπλέον, οπωσδήποτε χρειάζεται να γίνει αξιολόγηση της δυναμικής του ζευγαριού ώστε να διασαφηνιστεί το πώς ο πόνος επηρεάζει την προσαρμογή στη σχέση και πώς παράγοντες της σχέσης μπορεί να επηρεάζουν τον πόνο και το σεξ. Αν κριθεί απαραίτητο, παράλληλα με τη θεραπευτική αντιμετώπιση του πόνου γίνεται και θεραπεία/συμβουλευτική ζεύγους ώστε να βελτιωθεί η λειτουργικότητα του ζευγαριού. Επίσης ρόλος του/της σεξολόγου είναι να προσφέρει συναισθηματική υποστήριξη, καθώς και πληροφορίες για τον πόνο και τη σεξουαλικότητα και πώς αυτά αλληλεπιδρούν.
Τέλος, πολλές φορές ο/η σεξολόγος μπορεί να συνεργαστεί με φυσικοθεραπευτές ή θεραπευτές πυελικού εδάφους ώστε να προταθούν ταυτόχρονα και ειδικές ασκήσεις/παρεμβάσεις που μπορούν να ενισχύσουν το θεραπευτικό αποτέλεσμα.
