Ο όρος ηδονοβλεψία αναφέρεται στις σεξουαλικές φαντασιώσεις, ορμές ή συμπεριφορά που περιλαμβάνουν την άντληση σεξουαλικής ευχαρίστησης από την παρατήρηση των γυμνών σωμάτων ή των σεξουαλικών δραστηριοτήτων άλλων ανθρώπων, συνήθως αγνώστων, χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Επειδή ένας βαθμός ηδονοβλεψίας είναι κοινωνικά αποδεκτός (π.χ. πορνογραφικές ταινίες και σεξ sites στο διαδίκτυο), μερικές φορές είναι δύσκολο να καθοριστεί το πότε η ηδονοβλεπτική συμπεριφορά αποτελεί πρόβλημα. Για να θεωρηθεί παραφιλία, η ηδονοβλεψία πρέπει να προτιμάται από τις σεξουαλικές σχέσεις με ένα άλλο άτομο ή να εξασκείται με κάποιο ρίσκο (ή και τα δύο). Οι άνθρωποι που επιδίδονται σε αυτή τη συμπεριφορά συχνά διεγείρονται μέγιστα όταν ο κίνδυνος να αποκαλυφθούν είναι υψηλός –το οποίο μπορεί να εξηγεί το γιατί οι περισσότεροι ηδονοβλεψίες δεν προσελκύονται από μέρη όπως παραλίες γυμνιστών, όπου το κοίταγμα είναι αποδεκτό.
Η ηδονοβλεψία τυπικά, αν και όχι αποκλειστικά, εκφράζεται από άνδρες. Αυτή η συμπεριφορά περιλαμβάνει κοίταγμα μέσα από παράθυρα κρεβατοκάμαρας, στήσιμο στην είσοδο γυναικείων λουτρών, και άνοιγμα οπών σε δημόσια αποδυτήρια. Μερικοί άνδρες κάνουν περίπλοκες διαδρομές αρκετά βράδια την εβδομάδα για την περιστασιακή αμοιβή μιας φευγαλέας ματιάς, μέσω ενός παραθύρου, σε ένα γυμνό σώμα ή –σπάνια- σε μια σκηνή σεξουαλικής αλληλεπίδρασης. Μια νέα μορφή ηδονοβλεψίας έχει αναδυθεί στην οποία μικρές, τεχνολογικά προηγμένες βιντεοκάμερες χρησιμοποιούνται για κρυφή εισβολή στην ιδιωτική ζωή πολλών θυμάτων. Το τελετουργικό συχνά συνοδεύεται από αυνανισμό κατά τη διάρκεια ή μετά από το ηδονοβλεπτικό επεισόδιο.
Οι ηδονοβλεψίες συχνά έχουν κοινά χαρακτηριστικά με τους επιδειξίες. Μπορεί να έχουν φτωχά αναπτυγμένες κοινωνικό-σεξουαλικές ικανότητες, με ισχυρά αισθήματα κατωτερότητας και ανεπάρκειας, ιδιαίτερα όσον αφορά πιθανούς σεξουαλικούς συντρόφους. Τείνουν να είναι νέοι άνδρες, συνήθως κοντά στην ηλικία των είκοσι ετών. Σπάνια κρυφοκοιτάζουν κάποιον που γνωρίζουν, προτιμώντας, αντίθετα, αγνώστους. Οι περισσότεροι ηδονοβλεψίες είναι ευχαριστημένοι απλά και μόνο με το κοίταγμα και διατηρούν απόσταση από αυτό που κοιτάζουν. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις τέτοια άτομα προχωρούν σε πιο σοβαρά αδικήματα, όπως ληστεία, εμπρησμό, επίθεση, ακόμα και βιασμό.
Όπως πολλές άλλες παραφιλίες, οι ηδονοβλεπτικές τάσεις και συμπεριφορές συχνά ξεκινούν στη νεαρή ηλικία (πρώιμη εφηβεία ή και νωρίτερα). Αν και δε γνωρίζουμε τα αίτια της ηδονοβλεψίας, η έρευνα έχει βρει ότι η ηδονοβλεψία συσχετίζεται με αναφορές ψυχολογικών προβλημάτων, χρήση ουσιών, καθώς και υψηλότερη σεξουαλική επιθυμία και γενικώς υψηλότερα επίπεδα σεξουαλικής δραστηριότητας. Έτσι, μία πιθανή εξήγηση είναι ότι βιολογικοί παράγοντες δημιουργούν μία προδιάθεση (π.χ. μία ασυνήθιστα υψηλή σεξουαλική ορμή) η οποία, σε συνδυασμό με ορισμένους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες (π.χ. φτωχές κοινωνικές δεξιότητες και/ή έλλειψη κοινωνικά αποδεκτής σεξουαλικής διεξόδου) μπορεί να φυτέψει το σπόρο για την ανάπτυξη ηδονοβλεπτικών τάσεων. Η συντελεστική μάθηση μπορεί να προσφέρει μία άλλη πιθανή εξήγηση με την έννοια ότι αν η πρώτη φορά που εκδηλωθεί η ηδονοβλεπτική συμπεριφορά αποβεί ιδιαίτερα ικανοποιητική (π.χ. αν συνοδευτεί από έναν ιδιαίτερα ισχυρό οργασμό), η συμπεριφορά είναι πιθανό να συμβεί ξανά στο μέλλον. Έχει επίσης προταθεί ότι ο έφηβος ή νεαρός άνδρας που επιδίδεται σε τέτοια συμπεριφορά συχνά νιώθει μεγάλη περιέργεια για τη σεξουαλική δραστηριότητα (όπως και πολλοί άλλοι άνθρωποι) αλλά ταυτόχρονα αισθάνεται ανεπαρκής ή ανασφαλής. Η ηδονοβλεψία του, είτε με τη φυσική του παρουσία είτε με κρυμμένες βιντεοκάμερες, λειτουργεί ως υποκατάστατο της σεξουαλικής εκπλήρωσης επειδή μπορεί να είναι ανίκανος να δημιουργήσει σεξουαλικές σχέσεις χωρίς τη βίωση έντονου άγχους. Μερικές φορές η ηδονοβλεπτική συμπεριφορά ενισχύεται επίσης από αισθήματα ισχύος και ανωτερότητας επάνω σε αυτούς που παρατηρούνται κρυφά.
Η ηδονοβλεψία μπορεί να είναι ψυχολογικά επιβλαβής για τα θύματά της, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου το άτομο βιντεοσκοπείται και το βίντεο ανεβαίνει στο διαδίκτυο. Οι ηδονοβλεψίες μερικές φορές πωλούν τα βίντεό τους σε ιστοσελίδες για οικονομικό κέρδος. Δυστυχώς, αν δεν είναι γνωστό ποιος έκανε τη βιντεοσκόπηση και/ή το βίντεο φιλοξενείται σε ιστοσελίδα του εξωτερικού, τα θύματα μπορεί να μην είναι σε θέση να προβούν σε κάποια νομική ενέργεια. Έχει γίνει αυξανόμενα σύνηθες για άτομα που έχουνε χωρίσει να προασπαθούν να εκδικηθούν το σύντροφό τους ανεβάζοντας σεξουαλικά βίντεο ή γυμνές φωτογραφίες του συντρόφου τους σε ιστοσελίδες με "πορνό εκδίκησης". Η συνδυασμένη προδοσία από έναν πρώην εραστή και η ντροπή από το βίντεο μπορεί να είναι ιδιαίτερα καταστροφική για το θύμα. Ωστόσο, οι άνθρωποι που προσπαθούν να πάρουν εκδίκηση με αυτό τον τρόπο συχνά δε συνειδητοποιούν ότι μπορεί να παραβαίνουν το νόμο. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη κι αν κάποιος αρχικά δώσει τη συγκατάθεσή του να φωτογραφηθεί (π.χ. γυμνός), η δημοσίευση αυτών των φωτογραφιών χωρίς τη συγκατάθεσή του είναι πιθανό να επιφέρει νομικές συνέπειες για το δράστη.
