Πολλά ζευγάρια αναζητούν μεθόδους αντισύλληψης που να μην έχουν παρενέργειες, να είναι οικονομικές, και να μη διακόπτουν τον αυθορμητισμό κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής αλληλεπίδρασης. Τέτοιες μέθοδοι βασίζονται στις αλλαγές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου. Αυτές οι μέθοδοι, οι οποίες μπορεί να καλύπτουν τις ανάγκες κάποιων ζευγαριών, μερικές φορές αποκαλούνται φυσικός οικογενειακός προγραμματισμός ή μέθοδοι επίγνωσης της γονιμότητας. Βασίζονται στο γεγονός ότι το σώμα μίας γόνιμης γυναίκας αποκαλύπτει διακριτικά και φανερά σημάδια κυκλικής γονιμότητας που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αποφυγή αλλά και τον προγραμματισμό της σύλληψης.
Υπάρχουν τέσσερις διαφορετικές μέθοδοι επίγνωσης της γονιμότητας: η μέθοδος των σταθερών ημερών, η μέθοδος ελέγχου των τραχηλικών εκκρίσεων (βλέννας), η μέθοδος ρυθμού (ημερολογιακή μέθοδος), και η μέθοδος παρακολούθησης της θερμοκρασίας του σώματος. Οποιαδήποτε από αυτές μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με τις άλλες για αύξηση της αποτελεσματικότητας. Κατά τη διάρκεια της γόνιμης περιόδου, τα ζευγάρια που χρησιμοποιούν μεθόδους επίγνωσης της γονιμότητας για αντισύλληψη μπορούν να απέχουν από τη συνουσία και να επιδίδονται σε άλλες μορφές σεξουαλικής αλληλεπίδρασης ή μπορούν να συνεχίσουν να κάνουν συνουσία χρησιμοποιώντας άλλες μεθόδους αντισύλληψης στη γόνιμη περίοδο. Δυστυχώς, σύμφωνα με τις έρευνες, με εξαίρεση τη μέθοδο των σταθερών ημερών, οι μέθοδοι επίγνωσης της γονιμότητας είναι σημαντικά λιγότερο αποτελεσματικές από τις περισσότερες άλλες αντισυλληπτικές μεθόδους.
